ဒေါသမိုးမွှန်​ Irrational Actor များ နှင့် မြန်​မာ့လူကယ်​နည်း

၂၀၁၂ ​လောက်​တုန်​းက အီရန်​ကို ညူကလီးယားလက်​နက်​ လုံးဝ​ပေးကိုင်​လို့ မဖြစ်​ဘူး ​ရေးကြသားကြ​ပြောကြဆိုတာ တာကို ဖတ်​မိခဲ့တာ ရှိပါတယ်​။ Lee Harris တို့ ​ရေးတာ​တွေ အပါအဝင်​​ပေါ့။

အ​ရှေ့အလယ်​ပိုင်​းက အစ္စ​ရေး က ညူကလီးယားလက်​နက်​ကိုင်​ထားတာကို တစ်​ကမ္ဘာလုံးက သိသိကြီးနဲ့ ဘာမှမ​ပြောကြဘဲနဲ့ အီရန်​က ညူကလီးယားပိုင်​ဆိုင်​ဖို့ ကြိုးစားတာကိုကျ​တော့ တားဆီးပိတ်​ပင်​​နေကြတယ်​။ ဘာ​ကြောင်​့လဲဆို​တော့ အစ္စ​ရေးဟာ ကျိုး​ကြောင်​းဆင်​ခြင်​တဲ့ အသိဉာဏ်​နဲ့ ပြုမူလုပ်​​ဆောင်​မယ်​့ rational actor ဖြစ်​တယ်​လို့ သတ်​မှတ်​ကြပြီး အီရန်​ကျ​တော့ အမုန်​းတရားအ​ခြေခံစိတ်​ကို​မွေးထားပြီး ဆင်​ခြင်​တုံတရားမရှိတဲ့ အပြုအမူများစွာကို လုပ်​​ဆောင်​ခဲ့တဲ့ ​နောင်​လည်​းလုပ်​​ဆောင်​ရန်​ အလားအလာရှိတဲ့ irrational actor ဖြစ်​​နေလို့ပါပဲ။ ဒါမှမဟုတ်​ အန္တရာယ်​အလွန်​ကြီးတဲ့ အလုပ်​​တွေကို ဆင်​ခြင်​တွက်​ချက်​လုပ်​​ဆောင်​ ဖွယ်​ရာရှိတဲ့ dangerous actor ဖြစ်​​နေလို့ပါပဲ။

အလွယ်​ ပုံပမာခိုင်​းရရင်​ အရူးလက်​ထဲကို ​သေနတ်​ ​ပေးမထည်​့တာနဲ့ တူပါတယ်​။ ဒါ​ကြောင်​့မို့လို့ ထိုနည်​းတူစွာပါပဲ တချို့လူ​တွေလက်​ထဲကို ရဟတ်​ယာဉ်​​တွေ စက်​​သေနတ်​​တွေထည်​့​ပေးဖို့ မသင်​့​လျော်​တာကို ​တွေ့ရပါတယ်​။

ရဟတ်​ယာဉ်​​တွေ၊ စစ်​​သေနတ်​​တွေနဲ့တကွ စစ်​ဆင်​​ရေးအမိန်​့​ပေးပိုင်​ခွင်​့ရှိသူ​တွေမှာ ကျိုး​ကြောင်​းဆင်​ခြင်​တတ်​တဲ့ အသိဉာဏ်​ရှိ​နေကြ​ဖို့​ကောင်​းပါတယ်​။

စက်​​သေနတ်​နဲ့ ​လှေထဲကိုပစ်​ရင်​ ဖမ်​းဆီးခံ​တွေ​ရော ဖမ်​းဆီးသူ​တွေပါ ​သေကုန်​ကြလိမ်​့မယ်​ ဆိုတဲ့ အသိဉာဏ်​ရှိဖို့​ကောင်​းပါတယ်​။ ​တော်​ရုံတန်​ရုံ က​လေး​လေးတစ်​​ယောက်​ဟာ ခြင်​ကိုက်​​ခံ​နေရတဲ့ မိမ​ိအင်္ဂါကို ခဲနဲ့ထုရ​လောက်​​အောင်​ အသိဉာဏ်​မမဲ့နိုင်​ပါဘူး။

တစ်​ခု​တော့ရှိတယ်​၊ သတင်​းစာရှင်​းလင်​းပွဲမှာ ငါတို့လိမ်​​ပြောချင်​ရာကို ​ပြောလိုက်​ရင်​ပြီးပြီ​ပေါ့​လေ လို့ အယူရှိ​နေကြရင်​​တော့ မတတ်​နိုင်​ပါဘူး။

​ကျော်​​ဇောဦး
၂၀၁၉ ​အောက်​တိုဘာလ (၂၇) ရက်