[ Zawgyi font first / Unicode below ]

“ရို” နာမည္ခံလိုသူမ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဒါက္တာမီမီဝင္းဘတ္၏ ရွင္းလင္းခ်က္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္

==========

(This is the gist of a talk presented by Dr Miemie Winn Byrd, Asia-Pacific Center for Security Studies)

တစ္။ ၿဗိတိသၽွ ကိုလိုနီေခတ္က သန္းေခါင္စာရင္းတြင္ ရခိုင္ျပည္ရွိ မူဆလင္အစုအဖြဲ႕မ်ားအား အေသအခ်ာ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ေသာ္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုသည့္အမည္ျဖင့္ မူဆလင္မ်ားရွိေၾကာင္းမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ျခင္း လုံးဝမေတြ႕ရ။

ႏွစ္။ “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဆိုေသာအမည္မွာ နဂိုမူလအားျဖင့္ ရခိုင္လူမ်ိဳးကို အာေရဗစ္ဘာသာစကားျဖင့္ “ရခိုင္သား” ဟု ေခၚဆိုျခင္းျဖစ္။

သုံး။ ယခင္ကပင္ ရခိုင္ျပည္ထဲကိုေရာက္ေနေသာ ဘဂၤါလီအနည္းငယ္ ရွိေနနိုင္ေသာ္လည္း ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ဘက္မွ ေနာက္မွ (ခိုး)ဝင္လာသည့္ ဘဂၤါလီ late-comer မ်ား၊ new-comer မ်ား ႏွင့္ အမ်ားႀကီးထပ္မံေရာေႏွာၿပီး အုပ္စုႀကီးသထက္ႀကီးလာ။ (ဥပမာအားျဖင့္ – အေမရိကန္ထဲတြင္ နဂိုတည္းကရွိေနေသာ မကၠဆီကန္အႏြယ္ဝင္မ်ား ႏွင့္ ေနာက္မွ ခိုးဝင္လာသူမ်ား ထက္မံေရာေႏွာၿပီး လူဦးေရမ်ားလာသည့္သေဘာ)။ Like Mexican un-documented immigrants ၊ မွတ္ပုံတင္ထားျခင္း မရွိသည့္ မကၠဆီကန္ ကူးဝင္လာသူမ်ား ႏွင့္တူ

ေလး။ ျပႆနာကို ပိုႀကီးေစသည္က UN က ဒုကၡသည္အဆင့္ သတ္မွတ္ေပးသည့္သူမ်ားက အခြင့္အေရးပိုရသည့္အတြက္ ဘဂၤလာေဒ့ရွ္နိုင္ငံသား ခံမည့္အစား “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဟု ဝင္ေရာက္ခံယူသူမ်ားေၾကာင့္လည္း ရိုအုပ္စု လူဦးေရေဖာင္းပြလာ။

ငါး။ ဟိုးယခင္က ထိုက်ဴးေက်ာ္ဘဂၤါလီအုပ္စုသည္ ေဒသခံရခိုင္မ်ားအား ဂ်ီဟတ္ဆင္ႏႊဲၿပီး အႀကီးအက်ယ္သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကသည့္အတြက္ ရခိုင္မ်ားက ၎တို႔အားခြင့္မလႊတ္၊ ငါတို႔အသတ္ခံေနရေနတုန္းကေတာ့ ဘယ္သူကဘာမွဘာမေျပာဘူး ဆိုသည့္အျမင္ ရခိုင္မ်ားတြင္ ရွိ၊

ေျခာက္။ ဘဂၤါလာေဒ့ရွ္သည္ ဧရိယာငယ္ၿပီး လူဦးေရမ်ားသည့္အျပင္ global climate change ေၾကာင့္ တျဖည္းျဖည္း ပင္လယ္ထဲသို႔ နိမ့္ဝင္နစ္ျမဳပ္လ်က္ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေဖာင္းဖြလာေနေသာ လူဦးေရအခ်ိဳ႕အဝက္မွာ climate change ဒုကၡသည္မ်ား ျဖစ္လာၾကသည္။ (ဘဂၤလာေဒ့ရွ္က GDP ပိုမ်ားသည္ ဆိုသည့္အခ်က္ တစ္ခုတည္းကို ေထာက္ျပလ်က္ ခိုးဝင္ျခင္း မျဖစ္နိုင္ဟု ေျပာ၍ မရ)

ခုနစ္။ ျပႆနာရဲ့ အဓိကအေၾကာင္းအရာက နိုင္ငံသားျဖစ္လို႔သည့္ ဆႏၵက အဓိကမဟုတ္၊ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ဇာတိသား ဌာေနတိုင္းရင္းသား nativism / being indigenous ျဖစ္လိုသည့္ ဆႏၵ။ ယင္းကဲ့သို႔ ဇာတိသားျဖစ္ျခင္းအေပၚ အေျခခံကာ ထပ္ဆင့္ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္မ်ား၊ သို႔ရာတြင္ ရခိုင္ျပည္ထဲမွ နဂိုရွိၿပီးသား တိုင္းရင္းသား မူဆလင္မ်ားကလည္း ရိုမ်ားကို ခိုးဝင္သူမ်ားအျဖစ္သာ သေဘာထား။

ၾကာခ်ိန္ = ၁၅ မိနစ္ ၁၁ စကၠန႔္

Link to full video => https://vimeo.com/206178039

Link to cut-out video => https://youtu.be/onqURfLX6_I

==========

(ေဒါက္တာမီမီဝင္းဘတ္မွာ အေမရိကန္ၾကည္းတပ္တြင္ ႏွစ္ေပါင္း (၂၈ ) ႏွစ္တိုင္တိုင္ ဒုတိယဗိုလ္မႉးႀကီး ရာထူးအဆင့္ထိ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ကာ အၿငိမ္းစားယူခဲ့သူျဖစ္ၿပီး၊ Asia-Pacific Center for Security Studies တြင္ ၂၀၀၇-ခုႏွစ္မွ စတင္ကာ အေမရိကန္-ျမန္မာဆက္ဆံေရး၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္း လုံျခဳံေရးဒိုင္းနမစ္ ႏွင့္ အျခား လုံျခဳံေရးဆက္စပ္ဘာသာရပ္မ်ားကို သင္ၾကားပို႔ခ်လ်က္ရွိသူျဖစ္ပါသည္။)

==========

[ Unicode ]

(This is the gist of a talk presented by Dr Miemie Winn Byrd, Asia-Pacific Center for Security Studies)

တစ်။ ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီခေတ်က သန်းခေါင်စာရင်းတွင် ရခိုင်ပြည်ရှိ မူဆလင်အစုအဖွဲ့များအား အသေအချာ မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သော်လည်း ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသည့်အမည်ဖြင့် မူဆလင်များရှိကြောင်းမှတ်တမ်းတင်ခဲ့ခြင်း လုံးဝမတွေ့ရ။

နှစ်။ “ရိုဟင်ဂျာ” ဆိုသောအမည်မှာ နဂိုမူလအားဖြင့် ရခိုင်လူမျိုးကို အာရေဗစ်ဘာသာစကားဖြင့် “ရခိုင်သား” ဟု ခေါ်ဆိုခြင်းဖြစ်။

သုံး။ ယခင်ကပင် ရခိုင်ပြည်ထဲကိုရောက်နေသော ဘင်္ဂါလီအနည်းငယ် ရှိနေနိုင်သော်လည်း ဘင်္ဂလာဒေ့ရှ်ဘက်မှ နောက်မှ (ခိုး)ဝင်လာသည့် ဘင်္ဂါလီ late-comer များ၊ new-comer များ နှင့် အများကြီးထပ်မံရောနှောပြီး အုပ်စုကြီးသထက်ကြီးလာ။ (ဥပမာအားဖြင့် – အမေရိကန်ထဲတွင် နဂိုတည်းကရှိနေသော မက္ကဆီကန်အနွယ်ဝင်များ နှင့် နောက်မှ ခိုးဝင်လာသူများ ထက်မံရောနှောပြီး လူဦးရေများလာသည့်သဘော)။ Like Mexican un-documented immigrants ၊ မှတ်ပုံတင်ထားခြင်း မရှိသည့် မက္ကဆီကန် ကူးဝင်လာသူများ နှင့်တူ

လေး။ ပြဿနာကို ပိုကြီးစေသည်က UN က ဒုက္ခသည်အဆင့် သတ်မှတ်ပေးသည့်သူများက အခွင့်အရေးပိုရသည့်အတွက် ဘင်္ဂလာဒေ့ရှ်နိုင်ငံသား ခံမည့်အစား “ရိုဟင်ဂျာ” ဟု ဝင်ရောက်ခံယူသူများကြောင့်လည်း ရိုအုပ်စု လူဦးရေဖောင်းပွလာ။

ငါး။ ဟိုးယခင်က  ထိုကျူးကျော်ဘင်္ဂါလီအုပ်စုသည် ဒေသခံရခိုင်များအား ဂျီဟတ်ဆင်နွှဲပြီး အကြီးအကျယ်သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြသည့်အတွက် ရခိုင်များက ၎င်းတို့အားခွင့်မလွှတ်၊ ငါတို့အသတ်ခံနေရနေတုန်းကတော့ ဘယ်သူကဘာမှဘာမပြောဘူး ဆိုသည့်အမြင် ရခိုင်များတွင် ရှိ၊

ခြောက်။ ဘင်္ဂါလာဒေ့ရှ်သည် ဧရိယာငယ်ပြီး လူဦးရေများသည့်အပြင် global climate change ကြောင့် တဖြည်းဖြည်း ပင်လယ်ထဲသို့ နိမ့်ဝင်နစ်မြုပ်လျက်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ဖောင်းဖွလာနေသော လူဦးရေအချို့အဝက်မှာ climate change  ဒုက္ခသည်များ ဖြစ်လာကြသည်။  (ဘင်္ဂလာဒေ့ရှ်က GDP ပိုများသည် ဆိုသည့်အချက် တစ်ခုတည်းကို ထောက်ပြလျက် ခိုးဝင်ခြင်း မဖြစ်နိုင်ဟု ပြော၍ မရ)

ခုနစ်။ ပြဿနာရဲ့ အဓိကအကြောင်းအရာက နိုင်ငံသားဖြစ်လို့သည့် ဆန္ဒက အဓိကမဟုတ်၊ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဇာတိသား ဌာနေတိုင်းရင်းသား nativism / being indigenous ဖြစ်လိုသည့် ဆန္ဒ။ ယင်းကဲ့သို့ ဇာတိသားဖြစ်ခြင်းအပေါ် အခြေခံကာ ထပ်ဆင့် မျှော်လင့်ချက်များ၊ သို့ရာတွင် ရခိုင်ပြည်ထဲမှ နဂိုရှိပြီးသား တိုင်းရင်းသား မူဆလင်များကလည်း ရိုများကို ခိုးဝင်သူများအဖြစ်သာ သဘောထား။

ကြာချိန် = ၁၅ မိနစ် ၁၁ စက္ကန့်

Link to full video => https://vimeo.com/206178039

Link to cut-out video => https://youtu.be/onqURfLX6_I

==========

(ဒေါက်တာမီမီဝင်းဘတ်မှာ အမေရိကန်ကြည်းတပ်တွင် နှစ်ပေါင်း (၂၈ ) နှစ်တိုင်တိုင် ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီး ရာထူးအဆင့်ထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်ကာ အငြိမ်းစားယူခဲ့သူဖြစ်ပြီး၊ Asia-Pacific Center for Security Studies တွင် ၂၀၀၇-ခုနှစ်မှ စတင်ကာ အမေရိကန်-မြန်မာဆက်ဆံရေး၊ အရှေ့တောင်အာရှတွင်း လုံခြုံရေးဒိုင်းနမစ် နှင့် အခြား လုံခြုံရေးဆက်စပ်ဘာသာရပ်များကို သင်ကြားပို့ချလျက်ရှိသူဖြစ်ပါသည်။)